ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΤΟY ΛΙΠΟΧΡΩΜΟY ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΕΛΑΝΙΝΗΣ
ΤΟ ΛΙΠΟΧΡΩΜΟ
Εδώ θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ορισμένες λεπτομέρειες διότι, όπως αντιλαμβάνομαι, από διάφορες συζητήσεις μου με εκτροφείς, δεν έχουν κατανοηθεί πλήρως ορισμένες βασικές έννοιες όσον αφορά τα χρώματα βάσης , την μελανίνη και την σχέση αυτών μεταξύ τους. Το λιπόχρωμο ή χρώμα βάσης συναντάται σε τρεις χρωματισμούς κίτρινο, κόκκινο και λευκό. Αποκλειστικά υπεύθυνα για την παραγωγή, τον καθορισμό και τον έλεγχο των τριών αυτών χρωμάτων, είναι τα γονίδια του χρώματος βάσης που μεταφέρουν στους απογόνους τους κατά το ζευγάρωμα, οι δυο γονείς.
Τα τρία αυτά χρώματα βάσης εκδηλώνονται στα νεαρά με τον ίδιο τρόπο, είτε αυτά είναι λιποχρωμικά πουλιά είτε είναι μελανινικά .
Αξιοσημείωτο είναι ότι κανένα από τα δύο γονίδια δεν επικρατεί του άλλου. Όταν σε ένα ζευγάρι γονιδίων και τα δύο γονίδια είναι κίτρινα ή κόκκινα, τότε εκφράζεται το αντίστοιχο χρώμα βάσης ή λιπόχρωμο στο πουλί. Αυτό σημαίνει ότι εάν τυχόν σε ένα ζεύγος γονιδίων είναι παρόντα ένα κίτρινο γονίδιο και ένα κόκκινο μαζί, αν δηλαδή ζευγαρώσουν κίτρινο με κόκκινο, τότε έχομε σαν αποτέλεσμα την παραγωγή του πορτοκαλί χρώματος, το οποίο δεν είναι αποδεκτό στις εκθέσεις .
Όσον αφορά το λευκό χρώμα, το συναντούμε σε δυο περιπτώσεις μεταλλάξεων, την επικρατούσα (επικρατούν λευκό ή dominant ) η οποία μοιάζει να είναι φυλοσύνδετη ετεροζυγωτή αλλά όμως ακολουθέι την ανεξάρτητη κληρονομικότητα και την υποχωρητική (υποχωρητικό λευκό ή recessive) η οποία είναι ομοζυγωτή και δεν συνδέεται με το φύλο.
Εδώ σαν μια μικρή παρένθεση πρέπει να τονιστεί ότι δεν ζευγαρώνουμε ποτέ επικρατούν λευκό με επικρατούν λευκό διότι υπάρχει ένα θεωρητικό ποσοστό, της τάξης των 25%, από τους νεοσσούς που δεν θα μπορέσουν να εκκολαφθούν ή εάν τα καταφέρουν δεν θα επιβιώσουν. Αυτό το φαινόμενο είναι γνωστό ως «ληθαργικός παράγων» . Επίσης θα ήταν καλό να αναφερθεί ότι, εγκυκλοπαιδικά το λευκό χρώμα δεν λογίζεται σαν χρώμα βάσης και τα λευκά καναρίνια είναι απλώς καναρίνια άχρωμα. Στην πράξη όμως και στην καθημερινότητα το λευκό χρώμα συνηθίζεται να εκλαμβάνεται σάν χρώμα βάσης, πράγμα το οποίο δεν είναι και τόσο τραγικό.
Η ΜΕΛΑΝΙΝΗ
Η ύπαρξη της μελανίνης σε ένα πουλί καθορίζεται και αυτή αποκλειστικά από τα γονίδια της μελανίνης τα οποία είναι υπεύθυνα για την παραγωγή της .
Τα γονίδια της μελανίνης υπάρχουν σε όλα ανεξαιρέτως τα πουλιά, είτε αυτά είναι μελανινικά είτε είναι λιποχρωμικά.
Η έκφραση όμως αυτών των γονιδίων, δηλαδή η παρουσία μελανίνης στα μελανινικά πουλιά ολική (ομόχρωμα ), μερική (ρυπόχρωμα, ποικιλόχρωμα, κηλιδωτα) ή η απόκρυψή τους (λιποχρωμικά), καθορίζεται από άλλα γονίδια των οποίων ο αποκλειστικός ρόλος είναι να ελέγχουν τα γονίδια παραγωγής της μελανίνης και να τα μπλοκάρουν ώστε να μην παράγεται μελανίνη ή να τα επιτρέπουν από λίγο έως πολύ να παράγουν μελανίνη. Δηλαδή αυτά τα συγκεκριμένα γονίδια είναι υπεύθυνα για την παντελή απόκρυψη των γονιδίων της μελανίνης ώστε να γεννηθεί ένα καθαρό λιποχρωμικό καναρίνι ή για την μερική απόκρυψη των γονιδίων της μελανίνης ώστε να γεννηθεί ένα ποικιλόχρωμο, ρυπόχρωμο κ.λ.π.
Έτσι εξηγείται μερικές φορές η παραγωγή ενός νεοσσού με ένα πολύ μικρό ή μερικές φορές μεγαλύτερο μαύρο σημάδι (ticked) σε κάποιο σημείο του σώματός του από καθαρά λιποχρωμικούς γονείς. Αυτό το γεγονός υποδηλώνει ότι τα γονίδια της μελανίνης που κληροδοτήθηκαν στον νεοσσό δεν μπλοκαρίστηκαν ολοκληρωτικά, ενώ σε ένα λιποχρωμικό πουλί χωρίς κανένα ίχνος μελανίνης υποδηλώνεται ότι τα γονίδια αυτά, παραγωγής της μελανίνης, έχουν μπλοκαριστεί τελείως .
Από τα προηγούμενα εύκολα συμπέραίνει κανείς ότι, εφόσον τα λιποχρωμικά πουλιά προέρχονται από τα μελανινικά, μπορεί τα γονίδια της μελανίνης, τα οποία έχουν μπλοκαριστεί, να προέρχονται είτε από τις σειρές του μαύρου είτε από τις σειρές του καφέ. Ομορφα χρώματα βάσης λαμπερά, φωτεινά και ποιοτικά, έχουν τα λιποχρωμικά πουλιά, που προέχονται από τις σειρές του μαύρου και επομένως μεταφέρουν γονίδια παραγωγής μαύρης μελανίνης. Ενώ αντιθέτως αυτά που έχουν θολά και ανιαρά χρώματα ή χρώματα που δεν είναι ικανά να ξεχωρίσουν σε μία έκθεση προέρχονται συνήθως από τις σειρές του καφέ και μεταφέρουν γονίδια παραγωγής καφέ μελανίνης.
Σαν κλασσικό παράδειγμα μπορεί να αναφερθεί το κίτρινο έντονο λιποχρωμικό καναρίνι το οποίο αν προέρχεται από τις μαύρες σειρές (πράσινα ) έχει ένα κίτρινο, περισσότερο ψυχρό (λεμονί), χρώμα το οποίο είναι και το επιθυμητό. Ενώ εαν το πουλί προέρχεται από καφέ σειρές το κίτρινο χρώμα βάσης θα είναι πιο ζεστό και θα θυμίζει περισσότερο το χρυσαφί κίτρινο.
ΤΟ ΛΙΠΟΧΡΩΜΟ
Εδώ θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ορισμένες λεπτομέρειες διότι, όπως αντιλαμβάνομαι, από διάφορες συζητήσεις μου με εκτροφείς, δεν έχουν κατανοηθεί πλήρως ορισμένες βασικές έννοιες όσον αφορά τα χρώματα βάσης , την μελανίνη και την σχέση αυτών μεταξύ τους. Το λιπόχρωμο ή χρώμα βάσης συναντάται σε τρεις χρωματισμούς κίτρινο, κόκκινο και λευκό. Αποκλειστικά υπεύθυνα για την παραγωγή, τον καθορισμό και τον έλεγχο των τριών αυτών χρωμάτων, είναι τα γονίδια του χρώματος βάσης που μεταφέρουν στους απογόνους τους κατά το ζευγάρωμα, οι δυο γονείς.
Τα τρία αυτά χρώματα βάσης εκδηλώνονται στα νεαρά με τον ίδιο τρόπο, είτε αυτά είναι λιποχρωμικά πουλιά είτε είναι μελανινικά .
Αξιοσημείωτο είναι ότι κανένα από τα δύο γονίδια δεν επικρατεί του άλλου. Όταν σε ένα ζευγάρι γονιδίων και τα δύο γονίδια είναι κίτρινα ή κόκκινα, τότε εκφράζεται το αντίστοιχο χρώμα βάσης ή λιπόχρωμο στο πουλί. Αυτό σημαίνει ότι εάν τυχόν σε ένα ζεύγος γονιδίων είναι παρόντα ένα κίτρινο γονίδιο και ένα κόκκινο μαζί, αν δηλαδή ζευγαρώσουν κίτρινο με κόκκινο, τότε έχομε σαν αποτέλεσμα την παραγωγή του πορτοκαλί χρώματος, το οποίο δεν είναι αποδεκτό στις εκθέσεις .
Όσον αφορά το λευκό χρώμα, το συναντούμε σε δυο περιπτώσεις μεταλλάξεων, την επικρατούσα (επικρατούν λευκό ή dominant ) η οποία μοιάζει να είναι φυλοσύνδετη ετεροζυγωτή αλλά όμως ακολουθέι την ανεξάρτητη κληρονομικότητα και την υποχωρητική (υποχωρητικό λευκό ή recessive) η οποία είναι ομοζυγωτή και δεν συνδέεται με το φύλο.
Εδώ σαν μια μικρή παρένθεση πρέπει να τονιστεί ότι δεν ζευγαρώνουμε ποτέ επικρατούν λευκό με επικρατούν λευκό διότι υπάρχει ένα θεωρητικό ποσοστό, της τάξης των 25%, από τους νεοσσούς που δεν θα μπορέσουν να εκκολαφθούν ή εάν τα καταφέρουν δεν θα επιβιώσουν. Αυτό το φαινόμενο είναι γνωστό ως «ληθαργικός παράγων» . Επίσης θα ήταν καλό να αναφερθεί ότι, εγκυκλοπαιδικά το λευκό χρώμα δεν λογίζεται σαν χρώμα βάσης και τα λευκά καναρίνια είναι απλώς καναρίνια άχρωμα. Στην πράξη όμως και στην καθημερινότητα το λευκό χρώμα συνηθίζεται να εκλαμβάνεται σάν χρώμα βάσης, πράγμα το οποίο δεν είναι και τόσο τραγικό.
Η ΜΕΛΑΝΙΝΗ
Η ύπαρξη της μελανίνης σε ένα πουλί καθορίζεται και αυτή αποκλειστικά από τα γονίδια της μελανίνης τα οποία είναι υπεύθυνα για την παραγωγή της .
Τα γονίδια της μελανίνης υπάρχουν σε όλα ανεξαιρέτως τα πουλιά, είτε αυτά είναι μελανινικά είτε είναι λιποχρωμικά.
Η έκφραση όμως αυτών των γονιδίων, δηλαδή η παρουσία μελανίνης στα μελανινικά πουλιά ολική (ομόχρωμα ), μερική (ρυπόχρωμα, ποικιλόχρωμα, κηλιδωτα) ή η απόκρυψή τους (λιποχρωμικά), καθορίζεται από άλλα γονίδια των οποίων ο αποκλειστικός ρόλος είναι να ελέγχουν τα γονίδια παραγωγής της μελανίνης και να τα μπλοκάρουν ώστε να μην παράγεται μελανίνη ή να τα επιτρέπουν από λίγο έως πολύ να παράγουν μελανίνη. Δηλαδή αυτά τα συγκεκριμένα γονίδια είναι υπεύθυνα για την παντελή απόκρυψη των γονιδίων της μελανίνης ώστε να γεννηθεί ένα καθαρό λιποχρωμικό καναρίνι ή για την μερική απόκρυψη των γονιδίων της μελανίνης ώστε να γεννηθεί ένα ποικιλόχρωμο, ρυπόχρωμο κ.λ.π.
Έτσι εξηγείται μερικές φορές η παραγωγή ενός νεοσσού με ένα πολύ μικρό ή μερικές φορές μεγαλύτερο μαύρο σημάδι (ticked) σε κάποιο σημείο του σώματός του από καθαρά λιποχρωμικούς γονείς. Αυτό το γεγονός υποδηλώνει ότι τα γονίδια της μελανίνης που κληροδοτήθηκαν στον νεοσσό δεν μπλοκαρίστηκαν ολοκληρωτικά, ενώ σε ένα λιποχρωμικό πουλί χωρίς κανένα ίχνος μελανίνης υποδηλώνεται ότι τα γονίδια αυτά, παραγωγής της μελανίνης, έχουν μπλοκαριστεί τελείως .
Από τα προηγούμενα εύκολα συμπέραίνει κανείς ότι, εφόσον τα λιποχρωμικά πουλιά προέρχονται από τα μελανινικά, μπορεί τα γονίδια της μελανίνης, τα οποία έχουν μπλοκαριστεί, να προέρχονται είτε από τις σειρές του μαύρου είτε από τις σειρές του καφέ. Ομορφα χρώματα βάσης λαμπερά, φωτεινά και ποιοτικά, έχουν τα λιποχρωμικά πουλιά, που προέχονται από τις σειρές του μαύρου και επομένως μεταφέρουν γονίδια παραγωγής μαύρης μελανίνης. Ενώ αντιθέτως αυτά που έχουν θολά και ανιαρά χρώματα ή χρώματα που δεν είναι ικανά να ξεχωρίσουν σε μία έκθεση προέρχονται συνήθως από τις σειρές του καφέ και μεταφέρουν γονίδια παραγωγής καφέ μελανίνης.
Σαν κλασσικό παράδειγμα μπορεί να αναφερθεί το κίτρινο έντονο λιποχρωμικό καναρίνι το οποίο αν προέρχεται από τις μαύρες σειρές (πράσινα ) έχει ένα κίτρινο, περισσότερο ψυχρό (λεμονί), χρώμα το οποίο είναι και το επιθυμητό. Ενώ εαν το πουλί προέρχεται από καφέ σειρές το κίτρινο χρώμα βάσης θα είναι πιο ζεστό και θα θυμίζει περισσότερο το χρυσαφί κίτρινο.
Copyright © 2008 Ελληνικά καναρίνια χρώματος by Spiros. Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος
